Przystanek 5. Monokultura świerkowa i las bukowy
W przeszłości dno Kotliny Jeleniogórskiej niemal w całości pokrywały pierwotne lasy liściaste. Przypuszczalnie dominował tu las grądowy z grabem pospolitym, dębem szypułkowym i bezszypułkowym, z domieszką lipy, klonu i wiązu. Znacznie mniejszą rolę odgrywały podmokłe lasy olszowe w dolinach potoków i lokalnych obniżeniach terenu, czy rozwijające się na stokach buczyny i dąbrowy. Wraz z rozwojem osadnictwa, a następnie rolnictwa i przemysłu, rosło zapotrzebowanie na drewno. Intensywne wykorzystywanie zasobów przyrody doprowadziło do sytuacji, w której pod koniec XVIII w. obszar ten był niemal zupełnie wylesiony. Dopiero na początku XIX w. zaczęto myśleć o odtwarzaniu powierzchni leśnych. Niestety, najczęściej sadzono jednogatunkowe lasy świerkowe, co było spowodowane szybkim wzrostem świerków i dobrą jakością ich drewna. Ponieważ jednak takie lasy nigdy nie występowały naturalnie w tej części Sudetów, są całkowicie sztucznym elementem tutejszego krajobrazu. Obecność monokultur świerkowych umożliwiła liczne zasiedlenie tego obszaru przez gatunki charakterystyczne dla lasów regla górnego, jak: czubatka, sosnówka, czy mysikrólik. Rzadziej możemy spotkać tutaj orzechówkę i krzyżodzioba świerkowego oraz najmniejsze z krajowych sów – sóweczkę(fot. 1) i włochatkę. Świerczyny są siedliskiem preferowanym również przez krogulca (fot. 2), a spośród ssaków wiewiórkę(fot. 3). Obok świerczyny widzimy las bukowy. Przypuszczalnie również został posadzony, jednak pod względem różnorodności gatunkowej i panujących w nim warunków jest zbliżony do występujących tu niegdyś lasów liściastych, stad jego wartość z punktu widzenia ochrony przyrody jest o wiele większa. Lasy bukowe spotykane na Wzgórzach Łomnickich rosną na ubogim, kwaśnym podłożu i charakteryzują się stosunkowo niewielką różnorodnością florystyczną. Najbardziej charakterystycznym gatunkiem ich runa jest kosmatka gajowa (fot. 4). Podobne lasy, jednak rozwijające się na podłożu żyznym, są o wiele bogatsze w gatunki. Niestety, jeśli nawet kiedyś występowały na tym obszarze, ich siedliska zostały silnie przekształcone i nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Buczyny skupiają liczne charakterystyczne gatunki zwierząt, spośród których na terenie Wzgórz wciąż możemy spotkać siniaka – jedynego naszego gołębia gniazdującego w dziuplach. Właśnie duża dostępność dziupli jest szczególnie ważną cechą buczyn. Naturalne dziuple są miejscem gniazdowania puszczyków, a także stanowią schronie nie dla nietoperzy, np. borowca wielkiego (fot. 5) i gacka brunatnego (fot. 6).