Ten naj­więk­szy z zachod­nio­su­dec­kich par­ków kra­jo­bra­zo­wych powstał w 1992 r. Obejmuje on pra­wie całą wschod­nią część Pogórza Kaczawskiego zwaną Pogórzem Złotoryjskim o powierzchni 149 km² (oraz 136 km² otu­liny). Najwyższe wznie­sie­nie tego obszaru – Mszana – osiąga wyso­kość 477 m n.p.m. Podobnie jak więk­szość naj­wyż­szych wznie­sień sta­nowi ona pozo­sta­łość komina trze­cio­rzę­do­wego wul­kanu bazal­to­wego. Niektóre z nich w wyro­bi­skach daw­nych kamie­nio­ło­mów ujaw­niają słu­pową oddziel­ność bazaltu (Czartowska Skała, Małe Organy Myśliborskie). Od pn.-wschodu gra­nica Parku pokrywa się z kra­wę­dzią tek­to­niczną Sudetów, wzdłuż któ­rej sąsia­dują one z Przedgórzem Sudeckim. Tutaj, w oko­li­cach Sichowa i Prusic teren Parku poło­żony jest naj­ni­żej (ok. 190 m). Na połu­dniu wystę­pują głę­bo­kie i wąskie dolinki poto­ków miej­scami o cha­rak­te­rze jarów (Wąwóz Myśliborski, Wąwóz Lipy, Wąwozy Siedmicy). Na ich zbo­czach odsła­niają się zie­leń­cowe lawy podusz­kowe sprzed pół miliarda lat.
Lasy, prze­waż­nie mie­szane, pora­stają połowę obszaru Parku. Rosną w nich dęby, lipy, olsze, klon, jawor, buk, jodła i wiele innych gatun­ków. Do tej pory stwier­dzono tu wystę­po­wa­nie 44 gatun­ków roślin chro­nio­nych (m.in. języcznika zwy­czaj­nego, kosaćca sybe­ryj­skiego, listery jajo­wa­tej, mie­czyka dachów­ko­wa­tego, stor­czyka bzo­wego). Ciekawe, że rośnie tu bli­sko 180 gatun­ków mchów. Bogata jest też fauna. Do tej pory nali­czono na tere­nie Parku m.in. ponad 60 gatun­ków pają­ków, 72 gatunki ślima­ków. Liczne są też ptaki (m.in. derkacz, sóweczka, bocian czarny, zimo­ro­dek) a spo­śród pła­zów sala­man­dra.
Na tere­nie Parku utwo­rzono 4 rezer­waty przy­rody („Wąwóz Myśliborski”, „Wąwóz Lipa”, „Wąwóz Siedmicy” i „Grobla”). Chronią one głów­nie jarowe odcinki dolin z wystę­pu­jącą w nich rzadką roślin­no­ścią. Ponadto jest tu kil­ka­na­ście pomni­ków przy­rody (m.in. lipa w Muchowie o obwo­dzie 730 cm). Ważną rolę w kre­owa­niu ochrony przy­rody i jej popu­la­ry­za­cji odgrywa Centrum Edukacji Ekologicznej w Myśliborzu.
Obszar Parku Krajobrazowego „Chełmy” od dawna pene­tro­wany był w celach gór­ni­czych. Po tych cza­sach pozo­stało tu wiele śladów w postaci wyro­bisk, hałd, pie­ców. Teren ten nie był jed­nak gęsto zasie­dlony. Stąd nie obfi­tuje on w zabytki archi­tek­tury. W kilku miej­sco­wo­ściach zacho­wały się zabu­do­wa­nia dwor­skie (m.in. Myślibórz, Kłonice).

Podziel się:

•